W Biurze Wystaw Artystycznych w Kielcach od 28.04. do 7.06.2024 r. eksponowana jest
zbiorowa wystawa będąca przeglądem fotografii w technikach dawnych, w której bierze
udział również trójka członków naszego Okręgu Małgorzata Bilicka, Adam Fleks i Jacek
M. Kozłowski.

„Fundacja im. Kieleckiej Szkoły Krajobrazu iBiuro Wystaw Artystycznych w Kielcach,
które cztery lata temu podjęły się organizacji „Przeglądu fotografii w technikach
dawnych i alternatywnych”, przedstawiają jego kolejną edycję. Już trzeci raz jest
on stałą częścią zainicjowanego w2022 roku Festiwalu Fotograficznego
FOTOPERYFERIE, i, jak dotąd, jedyną wystawą zbiorową wchodzącą w jego skład.
Nieustannie patronują mu jego śląscy pomysłodawcy i wieloletni organizatorzy: Janusz
Drobisz i Damian Ganszczyk, włączający się, wraz z Przewodniczącą Rady Fundacji
im. KSK Małgorzatą Sajkiewicz-Kręt, w prace komisji oceniających nadesłane dzieła.
Na pewno miarą sukcesu Przeglądu jest jego rosnąca popularność i coraz większa liczba
uczestników: w2022 było ich 68, 2023 – 66, a w obecnym roku już 78 osób. Wielce
satysfakcjonująca jest obecność wśród nich wielu takich, którzy brali udział
we wszystkich edycjach – również w tych organizowanych w okresie „przedkieleckim”,
na Śląsku. Znaczy to, że Przegląd osiągnął cenną wartość ważnej platformy konfrontacji
dla artystów zajmujących się fotografią unikatową i eksplorowaniem możliwości dawnych
technik fotograficznych. Stał się dla nich również coroczną przyjemnością dzielenia się
swoimi najnowszymi osiągnięciami z publicznością, okazją do wejrzenia w twórczość
innych twórców, miłych „branżowych” spotkań i wymiany doświadczeń. Z każdą kolejną
edycją pojawiają się również nowe nazwiska – zarówno znanych fotografików,
których zapewne przekonuje do wzięcia udziału w Przeglądzie jego rosnący poziom
artystyczny, ale i tych początkujących, którzy, być może nim zainspirowani, skierowali
swoją uwagę na taki rodzaj wypowiedzi twórczej.
Różnorodność postaw wórczych, technik, ich twórczego i często odkrywczego
wykorzystania, osiągniętych zaskakujących wizualnych i estetycznych efektów, tematów
i interpretacji jest bogactwem „Przeglądu fotografii w technikach dawnych
i alternatywnych”. Ale też niezwykle ważną, dodatkową wartością dla Przeglądu stał się
kontekst tworzony przez formułę Festiwalu Fotograficznego FOTOPERYFERIE.
Szczególnie istotna tu jest, wykreowana przez jego ideowe założenia, przestrzeń
kontrastu tradycyjnie pojmowanej fotografii ze sztuką nowoczesną i sposobami
implantowania w niej różnych, nowoczesnych jej form.
Obie te postawy twórcze: posługiwanie się dawnymi technikami fotograficznymi, jak
i wykorzystanie fotografii i jej unikatowych możliwości bezpośredniego dotykania
rzeczywistości w nowoczesnych kreacjach artystycznych, cechuje rezygnacja z jednego
z podstawowych atutów tej techniki: jej powtarzalności i możliwości powielania
identycznych odbitek. Bowiem i tu, i tu, istotną cechą dzieł jest ich unikatowość
i niepowtarzalność. Również i tu, i tu, artyści, poprzez długi proces tworzenia oparty
na dialogu z materią, zagłębiając się w trakcie jego trwania w pokłady własnych
podświadomych i świadomych odczuć i doznań, szczególnie intensywnie eksplorują
osobiste doświadczenia i emocje. I w jednym, i w drugim przypadku powstaje sztuka
głęboko osobista i nasycona wieloma sensami i znaczeniami. Może dlatego właśnie
głównymi tematami – i tu, i tu – jest przede wszystkim człowiek, również przestrzeń
przez człowieka naznaczona: architekturą czy infrastrukturą, a także abstrakcyjne
kompozycje odnoszące się do jego wewnętrznych przeżyć.
W tegorocznych FOTOPERYFERIACH te tematy zdecydowanie dominują. Zarówno
w samym Przeglądzie, gdzie można znaleźć wiele znakomitych, pogłębionych

psychologicznie portretów, aktów, kompozycji z postaciami ludzi i przestrzeniami,
w których funkcjonuje człowiek, jak i winnych wystawach współtworzących Festiwal.
Największą z nich w obecnej edycji jest prezentowana w Galerii Górnej prezentacja
zatytułowana „Chwile”. To przejmująca, malarsko-fotograficzna opowieść Doroty
Świdzińskiej o starości, schyłkowości życia, bolesnym etapie powolnego odchodzenia
i umierania. Wielkoformatowe portrety i akty starej kobiety namalowane zostały z surową
precyzją realizmu – ale i ogromną czułością. Pomarszczona skóra ciała i sieć
zmarszczek na twarzy rozświetlonej jasnymi, szeroko otwartymi oczami, emanują
pięknem prawdy naturalnego zapisu upływającego czasu, wieloletnich przeżyć i trudów
życia. Sposób ich kadrowania i charakterystyczna deformacja obrazu zdradza użycie
przez artystkę fotograficznej „notatki” rejestrującej chwilę jako elementu wyjściowego
do tych poruszających kompozycji. Tematowi samotności i oswajania utraty bliskiej osoby
artystka poświęciła cykl zdjęć przedstawiających stare kobiety sfotografowane obok
powieszonych na wieszakach ubrań ich zmarłych mężów. Wydrukowane na tkaninach,
zdjęcia te są częścią instalacji i efemerycznych działań plastycznych. Wystawę
dopełniają prace dotykające problemu starości także winny sposób, np. kompozycja
złożona z zużytych modlitewników, czy zestaw fotografii z cyklu „Sąsiadka”.
„Another vision of a woman” to tytuł wystawy Edwarda Hartwiga (1909 – 2003),
przedstawiającej wizerunki kobiet w konwencji, jak ją określił sam Artysta, „fotografii
zbliżonych do grafiki”. To efektowne wizualnie kompozycje, odsłaniające mniej znaną
część twórczości tego znakomitego fotografika (Galeria Mała BWA). Kolejna wystawa
Festiwalu zajmuje galerię Domu Środowisk Twórczych. To złożona i wielowątkowa

prezentacja Maria|Balbina|Maria|Magdalena autorstwa Magdaleny Wdowicz-
Wierzbowskiej – i kolejne, głęboko emocjonalne i osobiste, plastyczno-fotograficzne

rozważania na temat kobiecości, rodzinnych relacji i ich zależności od upływu czasu.
Natomiast do przestrzeni – ale też przestrzeni naznaczonej obecnością człowieka –
odnosi się wystawa zewnętrzna na Placu Artystów, przygotowana we współpracy
z Muzeum Historii Kielc. „Świętokrzyskie drogi w fotografii artystów Kieleckiej
Szkoły Krajobrazu” przypominają najcenniejsze zjawisko artystyczne kieleckiego
środowiska plastycznego, jakie stworzył Paweł Pierściński (1938 – 2017) wraz z grupą
kieleckich fotografików.
Niespodzianką – i znakomitym wydarzeniem – zarówno dla uczestników tegorocznych
FOTOPERYFERII jak i dla ich publiczności, jest obszerna wystawa oryginalnych
fotografii Ryszarda Horowitza zatytułowana „Fotokompozycje”. Jej otwarcie
oraz spotkanie ze znakomitym i słynnym Artystą to niezapomniane przeżycie – tak jak
i możliwość wejrzenia wjego twórczość, która również, już w swoich początkach
przełamując tradycyjne konwencje fotograficzne, zawiera się w swoistej twórczej
„osobności” i„peryferyjności”. „Peryferyjności”, zdefiniowanej jako „obrzeża” głównego

nurtu fotografii artystycznej, penetrowanej przez organizatorów kieleckiego foto-
festiwalu, w której zawierają się zarówno dzieła tworzone w technikach dawnych

i alternatywnych, jak i te z dziedziny sztuki współczesnej, w których fotografia pełni rolę
jednego z istotnych środków wyrazu.
Kolejna bogata oferta już trzeciego Festiwalu Fotograficznego FOTOPERYFERIE
dowodzi, że te „peryferie” są bardzo pojemne i zasobne w szereg twórczości znakomitych
i oryginalnych artystów. Artystów, których kreatywność przełamuje konwencje i rozwija
pojęcie fotografii artystycznej w kierunkach często nieoczywistych. A to właśnie jest
w każdej sztuce najcenniejsze.”
Stanisława Zacharko-Łagowska –Kurator Festiwalu Fotograficznego FOTOPERYFERIE